ΚΡΙΤΙΑΣ

Ο Κριτίας ήταν πολιτικός, φιλόσοφος, ποιητής, ρήτορας της αρχαίας Αθήνας.

Αθηναίος πολιτικός, φιλόσοφος, ποιητής, ρήτορας και ο σκληρότερος και βιαιότερος από τους "Τριάκοντα Τυράννους" της Αθήνας. Γιος του πλούσιου Κάλλαισχρου, μαθητής του Σωκράτη, του Γοργία και πολλών φιλοσόφων και σοφιστών. Η μεγάλη του ευφυΐα και η πολυμερής παιδεία που πήρε, τον έκαναν έναν από τους ικανότερους πολιτικούς και μορφωμένους άνδρες της εποχής του. Το 415 π.Χ. κατηγορήθηκε μαζί με τον Αλκιβιάδη, με τον οποίο ήταν στενός φίλος, για την αποκοπή των κεφαλών των Ερμών και φυλακίστηκε. Το 411 π.Χ., όταν έγινε η ολιγαρχική μεταπολίτευση στην Αθήνα, τάχτηκε με τους δημοκρατικούς. Το 408, με την επιστροφή του Αλκιβιάδη στην Αθήνα, έγινε ο στενότερος συνεργάτης του. Το 407 εξορίστηκε στη Θεσσαλία, αλλά επανήλθε στην Αθήνα το 405. Το 404, μετά την υποταγή της Αθήνας από τη Σπάρτη, εκλέχτηκε ένας από τους "Τριάκοντα Τυράννους". Κατόρθωσε να εξοντώσει όλους τους πολιτικούς του αντιπάλους, ακόμα και τον πιστό του φίλο Θηραμένη, τον οποίο καταδίκασε να πιει το κώνειο. Στο δάσκαλό του Σωκράτη απαγόρευσε να διδάσκει ή να κάνει παρέα με τους νέους, οι θρησκευτικές του δοξασίες πλησίαζαν την αθεΐα και διέπραξε πολλές αυθαιρεσίες και ωμότητες σε βάρος των συμπολιτών του. Το Μάιο του 403 π.Χ., πολεμώντας στη Μουνυχία που κατείχε ο Θρασύβουλος με τους δημοκρατικούς επαναστάτες του, ο Κ. σκοτώθηκε μαζί με πολλούς συνάρχοντές του. Ο Κ. ως λόγιος ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου. Έγραψε επικά, ελεγειακά, δραματικά, ερωτικά, περιγραφές πολιτειών (Σπάρτης, Αθήνας κ.ά.), την τριλογία "Τέννης, Ραδάμανθης, Πειρίθους", το σατιρικό έργο "Σίσυφος". Τα ρητορικά του έργα χρησίμευαν στη ρωμαϊκή εποχή ως πρότυπα για τους μεγάλους Ρωμαίους ρήτορες. Σώζονται μόνο λίγα αποσπάσματα των έργων του.